O projekcie “Pachnące Zabawy”
Nauka pokazuje, że ludzki węch jest lepszy niż przypuszczano i może się równać ze zdolnościami węchowymi zwierząt, których powonienie uważa się za wybitne. Zapachy jako jedyne bodźce odbierane przez zmysły człowieka mają zdolność bezpośrednio oddziaływać na procesy poznawcze i emocjonalne. Wiek przedszkolny jest z kolei okresem gwałtownego rozwoju poznawczego i emocjonalnego, ale także węchowego. Niewiele jednak wiadomo w jaki sposób te trzy domeny oddziałują na siebie, w jaki sposób się rozwijają oraz czy przebieg rozwoju jest różny u dziewczynek i chłopców. Celem projektu jest lepsze zrozumienie roli zmysłu węchu w rozwoju dziecka.
Nasz zespół przez kolejne trzy lata będzie spotykać się z dziećmi zapisanymi do projektu “Pachnące Zabawy” i obserwować ich rozwój. Za pomocą zabaw dostosowanych do wieku, co pół roku będzie mierzyć zdolności węchowe, poznawcze i emocjonalne dzieci. Zespół będzie także zbierać informacje na temat rozwoju dzieci od ich rodziców.
Udział w projekcie to nie tylko świetna zabawa dla dzieci, ale także okazja do spotkania z nauką. Z doświadczenia wiemy, że udział w badaniach naukowych rozpala wyobraźnię i ciekawość najmłodszych. Projekt ma szansę udowodnić, że rozwój węchu odgrywa kluczową rolę w rozwoju psychologicznym dziecka. Takie odkrycia mogą znacząco wpłynąć na doskonalenie programów edukacyjnych w przedszkolach, np. poprzez dołączanie elementów edukacji węchowej do programu nauczania.
Kierowniczką projektu jest dr hab. Anna Oleszkiewicz, Profesorka z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego, uznana na świecie badaczka ludzkiego węchu, która współpracuje naukowo z Kliniką Leczenia Węchu i Smaku Szkoły Medycznej Carla Gustava Carusa w Dreźnie. Badanie jest realizowane w ramach grantu „Rozwój zdolności węchowych a rozwój poznawczy i emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym - badania podłużne” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (2022/47/B/HS6/00840).
Na czym polega udział w projekcie?
Projekt “Pachnące Zabawy” kierowany jest do dzieci w wieku od 4 do 7 lat oraz ich rodziców, szczególnie z terenu Wrocławia i okolic. Poszukujemy dzieci wraz z ich opiekunami do udziału w badaniach, które będzie przeprowadzane we współpracujących z nami przedszkolach. Badania mają formę zabaw z zapachami oraz różnego rodzaju aktywności ruchowych i łamigłówek. Dla dzieci to świetna zabawa, a my przy okazji możemy lepiej zrozumieć jaką rolę pełni węch w codziennym życiu przedszkolaków.
Wszystkie dzieci zapisane do projektu “Pachnące Zabawy” będziemy zapraszali na badania co pół roku, aż do ukończenia 7. roku życia. Oznacza to, że dziecko czteroletnie weźmie udział w zabawach sensorycznych siedmiokrotnie (w wieku 4; 4,5; 5; 5,5; 6, 6,5 oraz 7 lat) a dziecko sześcioletnie weźmie udział w zabawach trzykrotnie (w wieku 6; 6,5; 7 lat). Dzieci siedmioletnie zapraszamy do jednorazowego udziału.
Jak będzie wyglądać pojedyncze badanie?
Dzieci będą brały udział w Pachnących Zabawach indywidualnie. Pachnące Zabawy zorganizujemy na terenie przedszkola do którego uczęszczają. Każde spotkanie z nami ma formę łamigłówek i zabaw ruchowych dostosowanych do wieku przedszkolnego. Takie zabawy to na przykład proszenie dziecka o nazwanie prezentowanego zapachu (przykładowe zapachy: cytryna, brzoskwinia, jabłko, banan) czy proszenie aby dziecko zdecydowało, czy dwa zapachy, które mu pokazujemy są takie same czy inne. Dzieci będą również decydowały, w jakim stopniu prezentowany zapach im się podoba. Zabawy ruchowe polegają na dotykaniu głowy lub nóżek zgodnie z poleceniem, a zabawy poznawcze na tworzeniu listy słów z podanej kategorii. Dzieci będą również nazywały emocje, które zobaczą na zdjęciach i decydowały, czy dwa zdjęcia prezentują tę samą czy różne emocje.
W razie potrzeby dzieciom będą mogli towarzyszyć ich nauczyciele lub rodzice w celu zwiększenia komfortu. Przewidywany czas trwania pojedynczej sesji badawczej to około 20 minut, a w przypadku zgłoszonego zmęczenia przerwy będą udzielane w dowolnym momencie. Dziecko (lub rodzic) będzie mogło zrezygnować z udziału w zabawie w dowolnym momencie bez podania przyczyny.
Zapachy prezentowane dzieciom umieszczone są w sztyftach zapachowych przypominających markery tablicowe (niezawierające tuszu), tak zwanych Sniffin Sticks, które od lat z powodzeniem są stosowane na całym świecie w badaniach nad zdolnościami węchowymi dzieci i dorosłych.
Weź udział w projekcie
Udział rodzica ogranicza się do wypełnienia kwestionariusza przesłanego drogą elektroniczną. Udzielenie odpowiedzi nie powinno zająć więcej niż 10 min.
Dla wszystkich uczestników przewidziano atrakcyjne nagrody rzeczowo-finansowe. Za udział w pierwszych zabawach przewidujemy nagrodę rzeczową (edukacyjną) o wartości ok 50 zł, a każdy kolejny udział w badaniu będzie wiązał się z nagrodą finansową dla rodziny o wartości 100 zł. Szczegółowe informacje przekażemy indywidualnie w trakcie zapisów.
Aby potwierdzić chęć udziału w projekcie, prosimy o podpisanie zgody na udział w badaniu (osobno dla dziecka i dorosłego). Zgody udostępnione będą w przedszkolu na zebraniu z rodzicami. Można także umówić się indywidualnie na podpisanie zgody poprzez kontakt z naszym zespołem: kontakt@pachnacezabawy.pl
Zespół
dr hab. Anna Oleszkiewicz, prof. UWr, Kierowniczka projektu
profesorka w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz współpracowniczka naukowa w Klinice Węchu i Smaku w Szkole Medycznej Carla Gustava Carusa w Dreźnie. Autorka ponad 100 prac naukowych o zasięgu międzynarodowym, kierowniczka grantów Narodowego Centrum Nauki, stypendystka Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, laureatka nagrody 30 Kreatywnych Wrocławia. W swojej pracy naukowej i popularyzatorskiej udowadnia, że węch, choć powszechnie niedoceniany, jest niezwykle ważnym zmysłem dla dobrostanu psychicznego człowieka i jego funkcjonowania społecznego. Prywatnie miłośniczka reportażu i musicalu. Mama 4-letniej Karoliny (która również bierze udział w projekcie) i rocznego Szymka.
Prace naukowe można przeczytać tutaj
Materiały prasowe:
30 Kreatywnych Wrocławia - wroclaw.pl
Utrata węchu może powodować stany depresyjne - Hello Zdrowie
Jadłonomia: Smaki jak z grilla - Vouge
dr Sabina Barszcz
Asystentka w Zakładzie Psychologii Rozwoju Instytutu Psychologii na Uniwersytecie Wrocławskim. Zajmuje się tematyką pochwał oraz zachowań proekologicznych. Zaangażowana w wiele projektów naukowych m.in. dotyczących udzielania informacji zwrotnych u adolescentów, neofobii żywieniowej u dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych. Aktualnie jest w trakcie certyfikacji z zakresu psychoonkologii, a także terapii poznawczo behawioralnej (Uniwersytet SWPS Wrocław). Na co dzień łączy działalność badawczą w Instytucie Psychologii z pracą dydaktyczną ze Studentami oraz pracą praktyczną z Najmłodszymi we wrocławskim Przedszkolu nr 48. Prywatnie wielka miłośniczka psów, podróży do słonecznej Italii, pilatesu oraz spływów kajakowych.
Lista publikacji naukowych
dr Marta Rokosz
Pracuje w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Była wykonawczynią projektu Narodowego Centrum Nauki “Neurosensoryczne, poznawcze i emocjonalne efekty treningu węchowego”. Zaangażowana w realizację licznych projektów badawczych dotyczących percepcji sensorycznej, ale też m.in. moralności, marnowania jedzenia i radzenia sobie ze stresem. Dawniej prowadząca zajęcia dodatkowe dla dzieci w wieku szkolnym, dotyczące nauk przyrodniczych oraz inteligencji emocjonalnej. Wolontariuszka Fundacji Ochrony Przyrody i Pomocy Zwierzętom, opiekującej się kotami skrzywdzonymi przez los, bezdomnymi i chorymi.
mgr Michał Pieniak
doktorant w Instytucie Psychologii UWr. W swoich badaniach naukowych zajmuje się związkami zmysłu węchu z ludzkimi procesami poznawczymi i emocjonalnymi. Kieruje grantem Narodowego Centrum Nauki “Uwarunkowania relacji pomiędzy węchem a lękiem - badania psychofizyczne i fizjologiczne”, w którym bada percepcję węchową u osób doświadczających objawów lęku uogólnionego i lęku społecznego. Stale współpracuje z naukowcami z Kliniki Węchu i Smaku w Szkole Medycznej Carla Gustava Carusa w Dreźnie, odbył również staż naukowy na Macquarie University w Sydney. Laureat stypendiów Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Prezydenta Wrocławia. Miłośnik psów, wolny czas spędza na spacerach i czytaniu reportaży.
mgr Aleksandra Reichert
psycholożka, doktorantka w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się tematyką związaną z psychofizjologią oraz psychologią poznawczą i emocjonalną. Była stypendystką w Szkole Medycznej Carla Gustava Carusa w Dreźnie przy projekcie “Favorite odors in olfactory training in older adults” finansowanym przez AbScent (Brytyjską Organizację Charytatywną na rzecz zaburzeń węchu). Ukończyła kurs interwencji kryzysowej w Instytucie Terapii Poznawczo -Behawioralnej oraz jest w trakcie studiów podyplomowych z seksuologii klinicznej na Uniwersytecie SWPS we Wrocławiu. Prywatnie miłośniczka literatury pięknej, kina niezależnego i fotografii.
Daniel Marek
student IV roku psychologii na Uniwersytecie Wrocławskim, dwukrotny stypendysta Narodowego Centrum Nauki w grantach badających zmysł węchu i jego znaczenie dla funkcjonowania człowieka, Przedstawiciel Studentów do Rady Instytutu Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz członek Polskiego Stowarzyszenia Studentów i Absolwentów Psychologii. Naukowo zainteresowany tematyką powiązań między zmysłem węchu a psychologią, jak również psychofizjologią, oraz psychologią zarządzania. Amatorsko zainteresowany budownictwem modułowym, oraz innowacyjnymi technologiami materiałowymi w budownictwie. Prywatnie miłośnik zwierząt, szczególnie psów, fan kina niezależnego i gatunku muzycznego morna oraz niepoprawny entuzjasta górskich wędrówek.
FAQ
Czy udział w badaniu jest bezpieczny dla zdrowia dziecka?
Projekt “Pachnące Zabawy” prowadzony jest przez wykwalifikowany zespół psychologów oraz odpowiednio przeszkolonych studentów psychologii. Wykorzystywane w badaniu odczynniki zapachowe są produkowane przez certyfikowanych producentów europejskich i japońskich. Wszystkie substancje są bezpieczne dla zdrowia i są związkami organicznymi występującymi powszechnie w naturze. Żadna z wykorzystywanych substancji nie jest toksyczna ani uczulająca. To w większości zapachy, które są obecne w produktach spożywczych czy kosmetycznych. W razie jakichkolwiek wątpliwości i pytań związanych z procedurą badania i wykorzystanymi metodami prosimy o kontakt mailowy z kierowniczką projektu, dr hab. Anną Oleszkiewicz, prof. UWr (anna.oleszkiewicz@uwr.edu.pl).Co jeśli dziecko ominie spotkanie?
Kolejne spotkania z każdym dzieckiem odbywają się co 6 miesięcy. Kluczowa w naszym projekcie jest regularność spotkań, dlatego prosimy aby w miarę możliwości nie opuszczać Pachnących Zabaw. Jeśli z jakiegoś powodu dziecko nie może się z nami spotkać (np. będzie nieobecne w przedszkolu z powodu choroby) będziemy starali się umówić inny termin. Ponieważ zależy nam na tym, aby każde dziecko wzięło udział we wszystkich zaplanowanych spotkaniach projektu Pachnące Zabawy, będziemy indywidualnie kontaktowali się z tymi rodzinami, których dzieci z jakiegoś powodu ominie Pachnąca Zabawa.Co jeśli dziecko nie chce brać udziału w Pachnących Zabawach?
Udział w projekcie wymaga pisemnej zgody rodzica oraz każdorazowo ustnej zgody dziecka. Podchodzimy do każdego dziecka z szacunkiem i dostrzegamy jego prawo do decydowania o sobie. Dlatego dziecko może w każdej chwili odmówić udziału w Pachnącej Zabawie i my ten brak zgody respektujemy. Również rodzice mogą wycofać swoją zgodę w dowolnym momencie trwania projektu bez podania przyczyny czy ponoszenia odpowiedzialności. Po zakończeniu projektu mogą Państwo również zdecydować o wycofaniu swoich zanonimizowanych danych.Dlaczego wynagradzamy udział w badaniach?
Zależy nam na regularnym kontakcie z rodzicami i ich dziećmi. Tylko dzięki systematycznym spotkaniom możemy rzetelnie opisać rozwój dziecka. Projekt jest finansowany ze środków publicznych, a naszym celem jest uzyskanie możliwie najbardziej rzetelnych danych, które przysłużą się rozwiązaniu istotnych dla społeczeństwa kwestii, takich jak jakość edukacji naszych dzieci. Cenimy Państwa czas i zaangażowanie, dlatego wierzymy, że dzięki gratyfikacji rzeczowej lub finansowej łatwiej będzie zrealizować te cele projektu.Jeśli nie znaleźli Państwo odpowiedzi na swoje wątpliwości to zapraszamy do kontaktu mailowego (kontakt@pachnacezabawy.pl).
Piszą o nas
Uniwersytet Wrocławski - Rola węchu w rozwoju dziecka
Dr hab. Anna Oleszkiewicz, prof. UWr laureatką w konkursie Narodowego Centrum Nauki OPUS 24.
Zarządzanie danymi
Zgodnie z art. 13 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), dalej „RODO”, proszę przyjąć do wiadomości, że:
Przetwarzanie odbywać się będzie na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO, czyli udzielonej zgody, którą oznaczać będzie wyraźne działanie potwierdzające w postaci wypełnienia kwestionariusza, w tym podanie adresu e-mail, na stronie Projektu, a w przypadku szczególnych kategorii danych – na podstawie art. 9. ust. 2 lit. a) RODO, czyli udzielonej wyraźnej zgody, jaka stanowi Państwa oświadczenie o wyrażeniu zgody, złożone poprzez zaznaczenie pola zgody na przetwarzanie danych osobowych na kwestionariuszu. W zakresie pozyskiwanych danych szczególnych kategorii, które są niezbędne do badań naukowych, przesłanką przetwarzania jest art. 9. ust. 2 lit. j) RODO, czyli niezbędność do celów badań naukowych.
Państwa dane mogą zostać udostępnione jedynie zespołowi badawczemu w Projekcie, jednostkom archiwizacyjnym Uczelni oraz podmiotom, z którymi Uczelnia zawarły stosowne umowy powierzenia przetwarzania, a także podmiotom publicznym uprawnionym do uzyskania danych na podstawie obowiązujących przepisów prawa.
Ponadto, proszę przyjąć do wiadomości, że:
Zgoda na udział w projekcie
Przystępując do udziału w Projekcie akceptują Państwo przedstawiony powyżej regulamin przetwarzania danych osobowych dla osób biorących udział w projekcie „Rozwój zdolności węchowych a rozwój poznawczy i emocjonalny w wieku przedszkolnym - badania podłużne”. Dodatkowo, potwierdzają Państwo, że zostali Państwo poinformowani o szczegółach projektu dotyczącego Państwa oraz Państwa dziecka, w szczególności o jego założeniach, celach, procedurze jego przeprowadzania, wszelkich niedogodnościach związanych z uczestnictwem w tym projekcie oraz o Państwa prawach i obowiązkach. Mają Państwo prawo do odstąpienia od udziału w badaniu na każdym jego etapie, bez podania przyczyny oraz do zapoznania się z wynikami oraz celem badań, nie wcześniej jednak niż po zakończeniu procedury badawczej. Przypominamy, że wszelkie dane zebrane w projekcie zostaną wykorzystane wyłącznie w celach naukowych, będą podlegały anonimizacji, będą analizowane w sposób uniemożliwiający identyfikację Państwa i Państwa dziecka oraz przechowywane w sposób uniemożliwiający wgląd osobom postronnym. Po zakończeniu projektu anonimowe dane mogą zostać udostępnione innym naukowcom posiadającym odpowiednie kwalifikacje.